Alamat ng Bohol

Noong unang panahon, sa isang pulo sa Kabisayaan, nakatira ang isang dalagang nagngangalang Boja. Siya ay kilala hindi lamang sa angking ganda kundi sa busilak na puso. Maraming kabataang lalaki ang nanliligaw sa kanya, mga prinsipe, mandirigma, at anak ng datu. Ngunit wala ni isa ang kanyang pinili.

Sa pampang ng pulo nakilala ni Boja ang isang mangingisdang si Holon. Hindi siya makapangyarihan o mayaman, ngunit siya ay masipag, matapat, at may malasakit. Sa araw-araw na pagdadala niya ng huli, nag-uusap sila ni Boja hanggang sa magkahulog ng loob. Ang kanilang pagmamahalan ay lihim na nagsimula, ngunit kalaunan ay naging hayagan.

Nabalitaan ito ng isang mayamang dayo na nagngangalang Datu Mogan. Nais niya ring mapangasawa si Boja, at dahil sa kayamanan at impluwensiya, akala niya’y agad siyang tatanggapin. Ngunit tumanggi ang dalaga. Nasaktan ang kanyang pagmamataas at nagbitiw siya ng sumpa:

“Kung hindi ka mapapasaakin, hinding-hindi ka rin magiging masaya sa piling ng mangingisdang iyon.”

Lumipas ang mga araw at lalo pang tumibay ang pagmamahalan nina Boja at Holon. Ngunit isang gabi ng malakas na bagyo, pumalaot si Holon upang mangisda. Hindi na siya nakabalik. Kinabukasan, natagpuan ang kanyang bangka na wasak at inanod sa dalampasigan.

Nagluksa si Boja. Araw at gabi siyang pumupunta sa tabing-dagat upang hanapin si Holon. Doon siya umiiyak nang umiiyak hanggang sa ang kanyang mga luha ay hindi na mapigilan. Ang mga luha ay nagmistulang mga burol na unti-unting umangat mula sa lupa. Daang-daang burol ang nabuo sa kanyang pag-iyak.

Nang tuluyang naubos ang kanyang luha, hindi na rin siya nakita ng mga tao. Sabi ng matatanda, naging bahagi siya ng hangin at ulap na laging nakatanaw sa mga burol na bunga ng kanyang pag-ibig.

Tinawag ng mga tao ang lupain na “Boja-Holon”, tanda ng kanilang kwento. Sa pagdaan ng panahon, naging Bohol. At ang mga burol na iyon ay tinawag na Chocolate Hills, na hanggang ngayon ay patunay ng pag-ibig at sakripisyo.